Een zakbaak is een meetinstrument waarmee het zakken van de grond vanaf het oorspronkelijke niveau wordt gemeten. Een zakbaak bestaat meestal uit een vierkante stalen plaat, met daarop een stalen buis. De stalen buis kan bij bepaalde zakkingen verlengd worden. Door een herhaalde hoogtemeting van de bovenkant van de baak kan het verloop van de zetting van de ondergrond worden bepaald
Dit instrument kan goed worden toegepast bij de volgende faalmechanismen. Dit betekent niet dat het bij andere faalmechanismen niet geschikt kan zijn.
Dit instrument kan goed worden toegepast in de volgende fasen. Dit betekent niet dat het in andere fasen niet geschikt is.
Een zakbaak is een meetpaal die als hulpconstructie gebruikt wordt om veranderingen in hoogte van dieper gelegen bodemlagen te bepalen. De gangbare uitvoering is een mechanische zakbaak. Deze bestaat uit een vierkante of ronde stalen plaat van een halve tot twee meter doorsnede. Hierop wordt zuiver verticaal een metalen pijp gemonteerd. De onderplaat wordt horizontaal geplaatst onder een toekomstige aanvulling (die op de foto al is aangebracht). Deze aanvulling zorgt ervoor dat er zetting plaatsvindt in de ondergrond. De onderkant van de zakbaak zakt mee, waarmee de zetting meetbaar is aan de
bovenzijde van de zakbaak. Naarmate de ophoging verder vordert kan de buis verder worden verlengd. Het systeem is in de praktijk vrij gevoelig voor beschadiging door materieel gebruikt bij het aanbrengen van de
ophoging. De uitlezing vindt meestal handmatig plaats.
Een alternatief voor de hierboven beschreven mechanische zakbaak is de elektronische zakbaak. Deze zakbaak is in de ondergrond geplaatst, zonder de uitstekende meetpaal. De metingen kunnen continue worden uitgelezen. Waar mechanische zakbaken aan het eind van het project worden verwijderd, kunnen elektronische zakbaken blijven zitten om de monitoring ook na het voltooien te kunnen voortzetten. Ook is de monitoring nauwkeuriger door het ontbreken van handmatig inmeten. Deze meetmethode kan worden toegepast bij zetting, opbarsten, bewegen van de ondergrond door belasting, krimp en uitzetting.
